Derleyen: Alan Duben

İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. 193 sayfa. ISBN:978-605-399-519-7

İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Alan Duben’in derleyiciliğinde 2018’de yayınlanan “Yaşlanma Ve Yaşlılık: Disiplinlerarası Bakış Açıları” başlıklı kitap, Türkiye ve dünyadan örneklerle yaşlanma ve yaşlılığın çeşitli, değişken ve dinamik yapılarına dikkat çekmektedir. Bu bağlamda kitapta disiplinlerarası bir bakış açısıyla nörolojiden psikolojiye, sosyolojiden ekonomiye, hukuktan medya çalışmalarına ve yeni teknolojilerden sosyal politikalara kadar yaşlanma ve yaşlılık gerçekliğiyle kesişen çalışmalara yer verilmiştir.

Üç bölümden oluşan kitabın “Yaşlanan Beyinler: Yaşlılığın Biyososyal Boyutları”başlıklı ilk kısmında yaşlılığın hastalık-sağlık dualitesi içerisinde ele alındığı makaleler yer almaktadır. Bu makelelerden Gülüstü Salur’un “Yaşlılık Ve Bilişsel Süreçler”başlıklı çalışması yaşlılığa bağlı olarak ortaya çıkan Alzheimer ve demans türü hastalıkların bilişsel olarak nasıl ilerlediğini irdelerken; Reşit Canbeyli’nin “Biyolojik Saat Ve Yaşlılık”başlıklı çalışması da biyolojik saatin gerilemesiyle ortaya çıkan değişimlerin yaşlıların yaşam kalitesini nasıl etkilediğini gündeme getirmektedir.

Kitabın “Toplumda Yaşlanmak: Yaşlılığın Psikolojik Ve Toplumsal Boyutları”başlıklı ikinci kısmında yaşlanma ve yaşlılık deneyimi belirleyen çevresel, kültürel, toplumsal ve siyasal faktörlerin tartışıldığı makaleler yer almaktadır. Bu doğrultuda “Yaşlanmanın Psikolojisi” başlıklı makalede Ryan Wise, başarılı bir yaşlanma için medeni durum, cinsiyet ve psikolojik faktörlerlerin ne denli önemli olduğunun altını çizerken; Alan Duben ise yaşlılara destek ve bakım hizmeti sağlamada aile ve devletin yükümlülüklerin nasıl değiştiğini “Türkiye Ve Avrupa’da Nüfus Yaşlanması, Aile, Piyasa Ve Devlet”başlıklı makalede ortaya koymaktadır. Kitabın aynı bölümünde “Ders Kitaplarında Yaşlılık Temsili”başlıklı çalışmasıyla Kenan Çayır, ders kitaplarında yaşlıların homojen ve bağımlı bir grup olarak nasıl yansıtıldığını açığa çıkartmaktadır. Itır Erhart ve Hande Eslen-Ziya’ın “The Incredibles (2004), Kış Uykusu (2014) ve Creed (2015)”filmlerindeki yaşlı erkek temsillerinden yola çıkarak kaleme aldıkları “Sinemada Yaşlılık Ve Erkeklik”başlıklı çalışmada ise kahramanların yaşlılığı aşmak ve gençlik günlerindeki erkeklik tanımlarına ulaşmak amacıyla nasıl bir strateji geliştirdiklerine odaklanılmaktadır. Son olarak “Yaşlı Bireylere İnsan Hak Ve Özgürlükleri Perspektifinden Bir Bakış”başlıklı makalede İdil Işıl Gül ise AİHM’e taşınan yaşa dayalı ayrımcılık ve hak ihlallerinden yola çıkarak yaşlıların karşılaştığı sorunların hukuksal temellerini irdelemektedir.

Kitabın “Yaşlılar, Yeni Teknolojiler, Ekonomi ve Sosyal Politika”başlıklı üçüncü kısmında ise yaşlıların gündelik rutinlerinde yaşam kalitelerini arttırabilmek, yaşamlarını bağımsız ve rahat bir şekilde idame etmelerini sağlayabilmek amacıyla geliştirilen uygulamaların irdelendiği makaleler yer almaktadr. Bu doğrultuda; Seray Öney Doğanyiğit “Yaşlı Sağlığında Geronteknolojik Ürünlerin Kullanımı”başlıklı makalede yaşlı sağlığına destek veren geronteknolojik ürünlerin neler olduğunu ve bunların aktif yaşlanmadaki önemini tartışmaktadır. “Türkiye’de Nüfus Yaşlanmasının Ekonomik Sonuçları”başlıklı makalede ise Aylin Seçkin ve Patrick Georges; Türkiye’nin değişen nüfus yapısının gelecekteki emeklilik, sağlık ve eğitim harcamalarını nasıl etkileyeceğini belirlemektediler. Son olarak sosyal politikalarla başarılı yaşlanma arasındaki ilişkiyi “Sosyal Politika Ve Yaşlanma”başlıklı makalede ele alan Volkan Yılmaz; yaşlıların gelir kaybı, sağlık ve bakım ihtiyaçlarına bağlı olarak oluşan risklerin nasıl kontrol altına alınabileceğini gündeme getirmektedir.Yaşlılığa ilişkin ayrımcılığın hala güncelolduğu, yaşlıların homojen bir grup olarak marjinalleştirildiği günümüzde bu kitapta yer alan çalışmalar yakın gelecekte dramatik bir biçimde değişecek olan Türkiye’nin yaşlanma gündemine ışık tutması açısından öncü çalışmalardandır.

Yaşlılığı ve yaşlanmayı aşmanın muhtemel yollarının tartışıldığı bu kitapta alana yönelik genel bir çerçeve çizilmeye çalışılmıştır.Dolayısıylabu kitaphem akademik hem de sosyal politika bağlamında; Türkiye’nin yaşlanma gündemini belirlemede, yaşlanma ve yaşlılık çalışmalarına yön vermedeönemli bir başvuru kaynağıdır.

Bu kitap tanıtım yazısı Pelin Tokatlı tarafından hazırlanmıştır (Hacettepe Üniversitesi İletişim Bilimleri Yüksek Lisans programı öğrencisi, plntktl@gmail.com).