Yaşlanmayı Aşmak. Editör: Özgür Arun
Arun, Ö. (Ed.). (2018). Yaşlanmayı Aşmak.
Ankara: Phoenix.
ISBN NO: 978-605-9801-77-5, 184 sayfa.
Türkiye’de kaliteli yaşlanma politikalarının nasıl üretilmesi gerektiğini yerel örneklerden yola çıkarak tarışmaya açan çalışmalar “Yaşlanmayı Aşmak”başlıklı kitapta Akdeniz Üniversitesi Gerontoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Özgür Arun’un editörlüğünde derlenmiştir. Yaşlanmave yaşlılık çalışmalarının bütüncül bir yaklaşımla ele alındığı bu kitap;Arun’un kaleme aldığı “Arayışlar: Türkiye’nin Yaşlanma Serüveni”başlıklı giriş yazısı ile bakım, göç, travma, toplumsal cinsiyet, dijitalleşme gibi farklı bağlamlarda yaşlanmanın tartışıldığı yedi makaleden oluşmaktadır. Türkiye’deki demografik değişimin yeni eşitsizlikler yarattığını ve bu eşitsizliklere en çok maruz kalan grubun yaşlılar olduğunu odağına alan kitabın ilk bölümünde Türkiye’nin son 10 yıldaki yaşlanma performansı tartışmaya açılmaktadır. Bu bağlamda “Türkiye’de Yaşlanmak Bir Armağan Ya Da Lanet?” başlıklı makaledeÖzgür Arun;TÜİK’in verilerinden yararlanarak eğitim, iş, istihdam, gelir seviyesi ve sağlık özelindeyaşlıların mevcut durumunun toplumsal cinsiyet, yaş ve sınıf kesişimselliğinde nasıl farklılaştığını tartışmaktadır.Yaşlanma sürecinde yoksulluğun yeniden üretiminin tartışıldığı kitabın ikinci bölümde ise toplumsal cinsiyet, sosyo-ekonomik durum ve yaşanılan yerin yaşlanma üzerindeki belirleyiciliğine değinen çalışmalar yer almaktadır. Bu çerçevede Ayşe Gündüz Hoşgör ve Miki Suzuki Him’in “Karadeniz Kırsalında Yaşlı Kadın İstihdamı: Balık Üretim İşletmeleri Vaka Analizi” başlıklı araştırması,Sinop kırsalında yaşayan yaşlı kadınların yoksullukla mücadele etmek için nasıl stratejiler geliştirdiklerini ele almaktadır.Bu bölümde tartışmaya sunulan Jason K. Holdsworth’un Antalya’nın çeşitli kentsel ve kırsal bölgelerinde gerçekleştirdiği “Daha İyi
Bir Yarın? Yaşlı Bakımında Ailelerin Karşılaştıkları Zorluklar Ve İhtiyaçları” başlıklı araştırmada ise yaşlı bakımı ile yaşlıların aile bakıcılarının üzerindeki yükünün nasıl farklılaştığıtoplumal cinsiyet, ekonomik durum,kültürel değişkenlerve yaşanılan yerekseninde tartışmayaaçılmaktadır.Yaşlanma sürecinde mikro ve makro ilişkiselliğinin ele alındığı kitabın üçüncü bölümündeyer alan çalışmalar imkansız dönüşleri, sıkışıp kalmışları ve araftakileri konu almaktadır. Bu doğrultuda“Uluslararası Emekli Göçü Almanya’da Yaşayan Türk Emekli Göçmenler Örneğinde”başlıklı makalede Türkan Yılmaz;Almanya ile Türkiye arasındagidip gelen yaşlıların deneyimlerinden yola çıkarak mekik göçününün nedenlerini ekonomi, konut, sosyal ağlar ve sağlık çerçevesinde ele almaktadır.Aynı bölümdeki“Gelişimsel Ve Travmatik Krizler Bağlamında Yaşlılık ‘Hasat Zamanı’” başlıklı makalede ise Seda Bayraktar; yaşlıların gelişimsel ve travmatik krizlemücadelerini, ortaya çıkabilecek krizleri ve nasıl mücadele edilmesi gerektiğini yaşlanmanın biyopsikososyal boyutları kapsamında ele almaktadır. Kitabın dördüncü bölümünde ise yaşlanma sürecinde dijitalleşmenin yereldeki eşitsizliklere karşı çözüm yaratıp yaratamayacağı tartışmaya açılmaktadır. Bu bağlamda Çağrı Elmas;“Dijital Mecrada Eşitsizlik Ve Kuşakları Anlamak: Quid Pro Quo?”başlıklı makaledealandaki kavramsal ve yöntemsel yaklaşımları ampirik bulgularla irdeleyerek dijital kuşakların nasıl çalışılması gerektiğini, dijital eşitsizlik örüntülerinin kadın-erkek ve kuşak arasında nasıl farklılaştığını tartışmaktadır. “Yaşlılık: 21. Yüzyılın Türkiye’ye Sunduğu Armağan”başlıklı makalede ise kitapta derlenen çalışmalardan yola çıkan Özgür Arun, yaşlanma ve yaşlılık çalışmalarında yaşam döngüsünün ve ilişkiselliğin önemine vurgu yaparak Türkiye’nin yaşlanma gündemini değerlendirmektedir. Bu kitapta, Türkiye’de yaşlılık çalışmaları alanında sadece belli bir yaş aralığını ele alan çalışmalardan farklı olarak yaşlanmanın ve yaşlılığın dinamik yapısına yönelik bir çerçeve çizilmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda yaşlanma ve yaşlılığın derecesini doğrudan belirleyen toplumsal cinsiyet, eğitim seviyesi, ekonomik durum ve yaşanılan yer gibi değişkenler ışığında gerçekleştirilen mikro araştırmalara yoğunlaşılmıştır. Bu araştırmalar,alana yönelik büyük anlatılardan kaçınarak yerele özgü sorunların altını çizdiğiiçin Türkiye’nin nasıl yaşlanmakta olduğunu da belirleyen öncü çalışmalardandır. Dolayısıylabu kitapyaşlanma ve yaşlılık alanının nasıl çalışılması vebu alandanasıl bir yol haritası izlenmesi gerektiğini belirleyen aydınlatıcıbir kaynakniteliğindedir.
Bu kitap tanıtım yazısı Pelin Tokatlı tarafından hazırlanmıştır (Hacettepe Üniversitesi İletişim Bilimleri Yüksek Lisans programı öğrencisi, plntktl@gmail.com).