Yaşlılara Bir Yer Var Mı?

Birikim (2019) S:362-363, Yaşlılara Bir Yer Var Mı? Özel Sayısı

Yaşlılara bir yer var mı?”sorusuna odaklanan Birikim’in 362-363. sayısı yaşlanma ve yaşlılığın farklı görünümlerini tartışmaya açankonularlaHaziran/Temmuz 2019’daokurların huzuruna çıktı. Bu sayıda farklı kavram ve temalar altındayazarların/araştırmacıların doğrudan ya da dolaylı olarak deneyimledikleri yaşlanma ve yaşlılık gerçekliğini gündelik ve toplumsal hayatiçinde nasıl problematize ettiklerine tanıklık edilmektedir.Derginin “uzun yaşamlar, yaşlanan dünya”başlıklıbölümünde;yaşam süresinin uzamasına bağlı olarak değişen yaşlılık algısının hem kuşaklararası hem de kuşak içi ilişkileri ve iletişimi nasıl dönüştürdüğü sorunsallaştırılmıştır. Bu bağlamdaİpek Gürkaynak’ın öznel deneyiminden, Özlem Erden Aki’nin hastane günlüklerindenveŞadiye Dönümcü’nünhuzurevi karşılaşmalarından yola çıkarak kaleme aldıklarımakalelerdeyaşlılığınnasıl deneyimlendiğisunulurken; Sinan Sülün şiirde, romanda vefilmlerde yer alan yaşlılığın genel görünümünü incelemektedir.Yaşlanmaya bağlı olarak düşen gelirinkapitalist sistemin yaşlılarınımaruz bıraktığıyaş ayrımcılığınıirdeleyen çalışmalaraise “yaşlılığın ekonomi-politiği”başlığındayer verilmiştir.Bu bağlamdaÖzgür Arun,zengileşemeyen bir toplumda yaşlanmanın boyutlarını tartışırken;yaşlılığın tıbbileşmesiyle ortaya çıkan başarılı yaşlanma söylemini Melek İpek eleştirel bir perspektiften ele almaktadır.Nadir SuğuriseTürkiye’de yaşlılara yönelik sosyal politika uygulamalarının toplumsal, siyasal ve kültürel boyurlarını tartışırken; yaşlanan bedenin tüketim toplumundanasıl metaya dönüştürüldüğünü Osman Elbekaktarmaktadır. Son olarakkuşaklararası toplumsal uzlaşının sağlanabilmesi için ekonomik ve siyasi arenada yaşlanmanın dikkate alınmasının gerekliliğinidünyadan örnekerleSalih Işık Boraortaya koymuştur. Dergide yaşlanma veyaşlılık gerçekliğinin toplumsal cinsiyet içerisinde nasılkırılganlaştığı“feminist bakış”başlığı altında ele alınan çalışmalarla irdelenmiştir. Bu bağlamdaPınar Yanardağ Kocabaş,feminist gerontolojinin öneminikadınların erkeklerdenfarklılaşan yaşlanma ve yaşlılık deneyimlerinden yola çıkarak tartışmaya açmaktadır.Başka bir yaşlılığın mümkün olup olmadığının cevabını arayan Reyhan Atasü Topçuoğluisebakım emeği ve sosyal hakların kapitalist ve ataerkil sistem içersinde yarattığıçifte standardıirdelemektedir. Yaşanılan çevrenin insanın yaşam pratiklerini ne şekilde belirlediğinin tartışıldığıderginin “yaşlılar ve mekân”başlığındaisekentte ve kırsalda yaşlanmanın değişen yönlerininele alındığı çalışmalara yer verilmiştir.Kentleritasarlanabilir hale getirmenin önemini “yaşlı dostu kent” kavramsallaştırması altında tartışan Bahar Yalçın, kenti araçsallaştırmanın tehlikelerini de ortaya koymaktadır. Tolga Arvassokaklarıyla, parklarıyla, mekânlarıyla ve insanlarıyla çocukluğunun Ankarasının nasıl yaşlandığını takdim ederken;kırsalda yaşlanmayıbölgesel ve toplumsal cinsiyet kesişimselliğinde ele alan Ayşe Gündüz Hoşgörisekırsal hafızanın yaşlanmasıyla geleneksel bilginin sürdürülebirliğindeki teklikelere dikkat çekmektedir.Derginin “yaşsız estetik”başlığı altındaiseestetik ve etik değerlerle kurulan ilişki üzerindensanatın farklı dallarında,yaşlılara ve yaşlanmaya nasıl bir rol biçildiğinin tartışıldığı çalışmalar yer almaktadır.Sevilay Çelenk, Gülten Akın’ın şiirlerine sirayet eden yaşlanmayı ömür-zaman bağlamında analiz ederken; Adalet Çavdarromanlardaki, filmlerdeki ve dizilerdeki yaşlılıkyansımalarının izini sürmektedir. Aslı Çetinkaya,sanat sektöründekiyaşçılık sorununa ‘Yaşsız bir sanat alemi düşünülebilir mi?’sorusu üzerinde yanıt ararken;estetize edilmiş bir yaşsızlık çağının yaş alabilme özgürlüğü üzerindeki etkileriniiseZehra Çelenksorunsallaştırmaktadır. Eylül Deniz Yaşar yaşlanmayı bedene duyulan arzu ve yaşama tutunma üzerinden varoluşsal bir perspektifle ele alırken; Elifcan Çelebi veAsya Saydam ise yerli dizilerde temsil edilen yaşlıkarakterlere ilişkinseyicinin yaşlılık algısını, yaşlılık mitleri ve görsel yaşçılık kavramlarıylairdelemektedir.Son olarak Birikim’in yaşlanma ve yaşlılık konularına ayrılan bu sayısında;ekonomi politikten feminizme, mekândan estetik algısına, psikolojidensanata kadar birbirinden farklı temalar altına tartışılan çalışmalarıntek tip bir yaşlanma ve yaşlılıktan söz edilemeyeceği üzerinde ortaklaşması,alana bakış açısınınne kadarönemli olduğunu birkez dahabelirginleştirdiğinden değerli bir sayı dizisi ortaya çıkmıştır.

Bu dergi tanıtım yazısı Pelin Tokatlı tarafından hazırlanmıştır (Hacettepe Üniversitesi İletişim Bilimleri Yüksek Lisans programı öğrencisi, plntktl@gmail.com).